Dron qruplarının idarə olunmasının əsas konsepsiyaları

Yazarlar

  • İ.M. İsmayılov Azərbaycan Milli Aviasiya Akademiyası (Bakı, Azərbaycan)
  • İ.R. Mirzəyev Azərbaycan Milli Aviasiya Akademiyası (Bakı, Azərbaycan)

DOI:

https://doi.org/10.52171/herald.322

Anahtar Kelimeler:

pilotsuz uçuş aparatı- dron- süni intellekt- kompüter görməsi- idarəetmənin formalaşdırılması

Özet

Pilotsuz uçuş aparatları hava əməliyyatların təhlükəsizliyi, səmərəliliyi və dəqiqliyi üçün yeni imkanlar açmışdırlar. Onların tətbiq sahələrinə hərbi, axtarış və xilasetmə, perimetr təhlükəsizliyi, ətraf mühitin monitorinqi və s. daxildir. Bir çox əməliyyatlarda faydalı olan PUA-lar son vaxtlar bacarıqlarını artırmaq üçün qrup şəklində  istifadə olunurlar. Dron qrupu verilən tapşırığın icrası üçün bir-biri ilə əlaqə qura və əməkdaşlıq edə bilən fərdi dronlardan ibarət olur. Dronların qrup şəklində istifadəsi bir komponentdən güclü asılılıq problemini aradan qaldıraraq effektivlik və daha böyük miqyasda tətbiq edilə bilmə bacarığını artırır. Dron qruplarının bir çox üstünlükləri olsa da, onlardan müvəffəqiyyətlə istifadəni təmin etmək üçün bir sıra məsələlərə diqqət edilməlidir. Dron tipinə uyğun olaraq düzgün şəbəkə həlli, düzülüş strategiyası və düzülüş idarəetmə metodu seçilməlidir. Dronlardan qrup halında istifadəni geniş miqyasa gətirmək üçün hələ də araşdırılmalı və həll olunmalı məsələlər mövcuddur. Məqalədə bibliometrik təhlilə əsasən müxtəlif tip pilotsuz uçuş aparatları, onların müxtəlif sahələrdə istifadə xüsusiyyətləri ümumiləşdirilmiş, istismar şəraitindən və tətbiq oblastından asılı olaraq dron sürülülərinin idarə olunması üçün əsas konsepsiyalar müəyyən edilmişdir.

References

1.

Ismayilov I.M., Habibullayeva U.V. Crosswind Approach and Landing, its Software Application, Herald of the Azerbaijan Engineering Academy 2022, vol. 14, no. 4, рp. 14-20. DOI: https://doi.org/10.52171/2076-0515_2022_14_04_14_20

2.

Zoria Y., "Euromedian Press," (Online). Available:

https://euromaidanpress.com/2023/12/19/ukrainian-cobra-fixed-wing-suicide-drone-achieves-rapid-production/

3.

Meshcheryakov R., Trefilov P., Chekhov A., Diane S., Rusakov K., Lesiv E., Kolodochka M., Shchukin K., Novoselskiy A. and Goncharova E. An application of swarm of quadcopters for searching operations. IFAC-PapersOnLine, vol. 52, no. 25, 2019.

4.

Tosato P., Facinelli D., Prada M., Gemma L., Rossi M. and Brunelli D. An autonomous swarm of drones for industrial gas sensing applications. 2019. IEEE 20th International Symposium on "A World of Wireless, Mobile and Multimedia Networks" (WoWMoM), Washington, DC, USA, 2019.

5.

Carpentiero M., Gugliermetti L., Sabatini M. and Palmerini G.B. A swarm of wheeled and aerial robots for environmental monitoring. IEEE 14th International Conference on Networking, Sensing and Control (ICNSC), Calabria, Italy, 2017.

6.

Waharte S., Trigoni N. "Supporting Search and Rescue Operations with UAVs," International Conference on Emerging Security Technologies, 2010.

7.

Sambolek S. and Ivasic-Kos M. Automatic Person Detection in Search and Rescue Operations Using Deep CNN Detectors, IEEE Access, vol. 9, 2021.

8.

Mishra B., Garg D., Narang P. and Mishra V. Drone-surveillance for search and rescue in natural disaster. Computer Communications, vol. 156, 2020.

9.

Mogili U.R. and Deepak B.B.V.L. Review on Application of Drone Systems in Precision Agriculture. Procedia Computer Science, vol. 133, 2018.

10.

Bouguettaya A., Zarzour H., Kechida A. and Taberkit A.M. Deep learning techniques to classify agricultural crops through UAV imagery: a review. Neural Computing and Applications, vol. 34, 2022.

11.

Kitano B.T., Mendes C.C.T., Geus A.R., Oliveira H.C. and Souza J.R. Corn Plant Counting Using Deep Learning and UAV Images. IEEE GEOSCIENCE AND REMOTE SENSING LETTERS 1, 2019.

12.

Zieliński T. Factors Determining a Drone Swarm Employment in Military Operations. Safety & Defense, Vol. 1, 2021.

13.

Mahadevan P. The military utility of drones. 2010.

14.

Types of Drones – Explore the Different Models of UAV’s. 2017. (Online). Available: https://www.circuitstoday.com/types-of-drones

15.

Jouav Unmanned Aircraft System. 5 November 2024. (Online). Available: https://www.jouav.com/blog/drone-types.html

Downloads

Yayınlanmış

2025-12-22

How to Cite

İsmayılov, İ.M., & Mirzəyev, İ.R. (2025). Dron qruplarının idarə olunmasının əsas konsepsiyaları. “Azərbaycan Mühəndislik Akademiyasının Xəbərləri, 17(4), 18–29. https://doi.org/10.52171/herald.322

Similar Articles

1 2 3 4 5 6 7 8 9 > >> 

You may also start an advanced similarity search for this article.