ETİK QAYDALAR

Nəşr Etikası və Etik Pozuntulara Qarşı Siyasət

 “Azərbaycan Mühəndislik Akademiyasının Xəbərləri” jurnalı nəşr prosesində COPE Core Practices prinsiplərinə əsaslanaraq ən yüksək etik standartlara sadiqdir.

Nəşr prosesinə cəlb olunan bütün tərəflər — müəlliflər, redaktorlar, rəyçilər və nəşriyyat — aşağıdakı etik öhdəliklərə əməl etməlidirlər.

  1. Redaktorların Öhdəlikləri

1.1. Nəşr qərarları

Baş redaktor məqalələrin nəşrə qəbul edilib-edilməməsinə cavabdehdir. Qərarlar əsasən aşağıdakılara əsaslanır:

  • təqdim olunan işin elmi dəyəri və orijinallığı
  • jurnalın elmi istiqamətinə uyğunluğu
  • müəllif hüquqları və plagiatla bağlı hüquqi tələblər

Redaktor qərar qəbul etməzdən əvvəl redaksiya heyəti və ya rəyçilərlə məsləhətləşə bilər.

1.2. Qərəzsiz qiymətləndirmə

Məqalələr müəlliflərin:

  • irqi, etnik mənsubiyyəti
  • cinsi
  • dini
  • sosial statusu
  • siyasi baxışı
  • vətəndaşlığı
    nəzərə alınmadan yalnız elmi məzmununa əsasən qiymətləndirilir.

1.3. Mütləq məxfilik

Redaktorlar məqalə ilə bağlı məlumatları yalnız:

  • əlaqələndirici müəllifə
  • rəyçilərə
  • redaksiya üzvlərinə
  • nəşriyyata
    ötürə bilərlər.

1.4. Maraqların toqquşması

  • Redaktorlar nəşr olunmamış materiallardan şəxsi məqsədlər üçün istifadə edə bilməzlər.
  • Müəlliflə hər hansı şəxsi, maliyyə və ya peşəkar konflikt olduqda redaktor prosesdən kənarlaşmalıdır.

1.5. Etik pozuntuların araşdırılması

Plagiat, təkrar nəşr, məlumatların saxtalaşdırılması və müəlliflik mübahisələri aşkarlandıqda redaktorlar COPE Flowcharts üzrə hərəkət edirlər.
Zəruri hallarda müəllifin çalışdığı təşkilata müraciət edilir.

  1. Rəyçilərin Öhdəlikləri

2.1. Redaksiya qərarlarına töhfə

Rəy prosesi redaktorun qərar verməsinə kömək edir və müəllifə məqaləsini yaxşılaşdırmaq üçün konstruktiv təkliflər təqdim edir.

2.2. Operativlik

Rəyçi:

  • mövzu üzrə kifayət qədər səriştəsi yoxdursa,
  • və ya müəyyən edilmiş müddətə rəy verə bilmirsə,
    redaktora dərhal məlumat verməlidir.

2.3. Məxfilik

Rəy üçün göndərilən bütün materiallar məxfi sənəd hesab olunur və üçüncü şəxslərlə paylaşılması qadağandır.

2.4. Obyektivlik

Rəyçi:

  • şəxsi iradlardan uzaq durmalı
  • elmi arqumentlərə əsaslanan qiymətləndirmə təqdim etməli
  • təhqiredici üslubdan istifadə etməməlidir.

2.5. İstinadların yoxlanılması

Rəyçi aşağıdakı halları redaktora bildirməlidir:

  • müəllif tərəfindən istinad verilməmiş, lakin vacib olan mənbələr
  • digər işlərlə oxşarlıq və ya üst-üstə düşmə
  • plagiat şübhəsi

2.6. Maraqların toqquşması

Aşağıdakı hallarda rəyçi rəy prosesindən imtina etməlidir:

  • müəlliflə əməkdaşlıq və ya rəqabət münasibətləri
  • şəxsi və ya maliyyə maraqları
  • eyni institusional mənsubiyyət

Rəy zamanı əldə edilmiş məlumatlardan şəxsi məqsədlər üçün istifadə qadağandır.

  1. Müəlliflərin Öhdəlikləri

3.1. Tədqiqat etibarlılığı

Müəlliflər:

  • işi dəqiq və obyektiv şəkildə təqdim etməli
  • metod və nəticələri təkrar etmək üçün kifayət qədər məlumat verməli
  • yanlış və ya bilərəkdən təhrif olunmuş məlumatlardan çəkinməlidir.

3.2. Məlumatların saxlanılması

Redaksiya tələb etdikdə müəllif ilkin məlumatları təqdim etməyə hazır olmalıdır.

3.3. Orijinallıq və Plagiat

Müəlliflər:

  • yalnız orijinal iş təqdim etməli
  • digərlərinin fikirlərindən istifadə etdikdə düzgün istinad etməli
  • özünü-plagiat və məzmunun təkrar nəşrindən çəkinməlidir.

Plagiat aşkar edilərsə məqalə dərhal rədd olunur.

3.4. Çoxsaylı nəşrlər

Eyni tədqiqatın məzmununu bir neçə jurnala göndərmək qadağandır.

3.5. İstinadlar

Müəlliflər:

  • istifadə olunan bütün mənbələri qeyd etməli
  • şəxsi söhbətlərdən və ya gizli məlumatlardan istifadə üçün icazə almalıdır.

3.6. Müəlliflik

Müəlliflik yalnız tədqiqatın ideyasına, dizaynına, icrasına və nəticələrin təhlilinə real töhfə verən şəxslərə aid edilməlidir.

3.7. Maraqların açıqlanması

Müəlliflər:

  • maliyyə dəstəyi
  • məsləhətçilik
  • patentlər
  • sponsorluq
    kimi maraqları açıq şəkildə bəyan etməlidir.

3.8. Nəşrdən sonra səhvlərin düzəldilməsi

Müəllif nəşr olunmuş işində ciddi səhv aşkar edərsə, dərhal redaktoru məlumatlandırmalı və məqalənin düzəldilməsində əməkdaşlıq etməlidir.

3.9. Müəlliflik hüququ

Müəlliflər müəlliflik hüququnu saxlayır, lakin jurnal ilk nəşr hüququna malik olur. Məqalələr CC BY lisenziyası altında dərc edilir.

 

  1. Nəşriyyatın Öhdəlikləri

Nəşriyyat:

  • redaksiya işinin etik şəraitdə aparılmasını təmin edir
  • nəşr olunmuş materialların qorunmasını və əlçatanlığını təşkil edir
  • etik pozuntular üzrə COPE standartlarına uyğun araşdırma aparır
  • şəffaf nəşr siyasəti təqdim edir
  1. COPE uyğunluq bəyanatı

Jurnal COPE Core Practices sənədinə tam uyğun olaraq fəaliyyət göstərir və bütün etik qərarları COPE-in təlimatları əsasında qəbul edir.